Nieuwsbrief 6 - Inwoners aan het woord: Hans Poort en Marieke Geelen van MST

‘Je kunt bij ons altijd inhaken’

Inwoners uit Tilburg aan het woord: Hans Poort en Marieke Geelen. Hans is coördinator van de Taalschool van het MST – Mensen in beeld houden, en Marieke Geelen is vanuit het MST verantwoordelijk voor het Taalhuis van het Taalnetwerk Midden-Brabant, een samenwerkingsverband met andere organisaties.

Bij welke organisatie hoort u en wat doet u bij deze organisatie?

Hans Poort: Sinds vijftien jaar werk ik voor het MST (Missionair Servicecentrum Tilburg), waarvan enkele jaren als taaldocent en momenteel als coördinator van de Taalschool. Ik organiseer taallessen Nederlands als tweede taal (NT2), werk met vrijwilligers, leid docenten en assistenten op, begeleid hen, bewaak de lesinhoud, let er bij plaatsing in de groep op dat de leerlingen en de docent bij elkaar passen, en vooral dat het taalniveau van de leerling en van de groep bij elkaar passen. Verder houd ik wekelijks spreekuur: voor nieuwe aanmelders, om een intake te doen, om in te schatten of er een taaltest nodig is om het taalniveau te peilen. Ook bekijk ik of er extra hulp nodig is, waarbij we een beroep kunnen doen op andere trajecten van het MST.

Wat voor taalonderwijs is er in Tilburg?

Er is het aanbod van commerciële partijen als Tilburg University, Fontys Hogescholen, Bogaers Taleninstituut, ROC en scholen voor inburgering. Hier geven betaalde krachten de lessen. De scholen voor inburgering zijn ontstaan vanuit de wettelijke inburgeringsplicht. Daarnaast zijn er de informele taalopleiders zoals ContourdeTwern, het Ronde Tafelhuis, de wijkcentra en de Taalschool van het MST. Hier verzorgen vrijwilligers de lessen.

Welke mensen bereiken jullie met de Taalschool van het MST?

De taalschool van het MST richt zich puur op NT2. Onze cursisten zijn allochtonen en vluchtelingen van wel 100 verschillende nationaliteiten. Op dit moment hebben we een grotere toestroom van Syriërs.

De Taalschool is onderdeel van het MST en bedient anderstaligen uit andere landen die de Nederlandse taal willen leren. Dit heet NT2-onderwijs. De organisatie telt 22 taalgroepen op verschillende niveau’s. 30 Vrijwilligers leiden als docent of assistent de taallessen. Het aantal leerlingen van de Taalschool van het MST steeg de afgelopen jaren van 180 leerlingen per jaar, naar momenteel 400 leerlingen per half jaar.

Welke mensen bereiken jullie niet?

Het is heel moeilijk om laaggeletterden in Tilburg te bereiken voor NT1-taalonderwijs. NT1 is Nederlands als eerste taal. Vanwege schaamte en het niet beseffen van een taalprobleem kloppen zij niet bij ons aan. Dit betreft autochtonen.

Van de Tilburgers is 14 procent laaggeletterd. Hoewel tweederde deel van deze groep de basisschool en de middelbare school heeft gevolgd, zijn ze het lezen en schrijven van de Nederlandse taal verleerd. Ze kunnen lezen op een laag niveau. Bijvoorbeeld: het lezen van bijsluiters van medicijnen, lukt hen niet.

Welke leerdoelen moeten mensen halen die het taalonderwijs van het MST volgen?

Er zijn leerdoelen. Maar er zit geen druk op leerlingen. Want zij hoeven bijvoorbeeld niet voor 1 juli een bepaald taalniveau te halen. De lesgroepen zijn in taalniveau’s onderverdeeld. Dus om naar een andere groep te kunnen, met een hoger taalniveau, moet je aan een leerdoel voldoen. Cursisten kunnen bij ons op eigen tempo de taal leren en doorstromen.

Onze cursisten zijn volwassen mensen. Zij hebben een eigen leven en het leren van de Nederlandse taal doen ze ernaast. Ze hebben vaak ook andere zorgen en bezigheden zoals het opvoeden van kinderen, verzorgen een naaste die ziek is of hebben schulden. Mensen die uit hun eigen land gevlucht zijn, zijn vaak getraumatiseerd. Dat maakt dat ze soms een periode wegblijven. Maar wanneer ze na een tijdje weer taalles willen volgen, omdat er in de thuissituatie rust is gekomen, kunnen ze bij ons terecht.

Taalnetwerk Midden-Brabant is een gezamenlijk project van de Bibliotheek Midden Brabant, ContourdeTwern, het MST, ROC Tilburg - School voor Educatie en Inburgering en Stichting Lezen en Schrijven. Dit stedelijk samenwerkingsverband streeft naar een goed en dekkend aanbod van taal- digitaal- en rekenonderwijs in Midden Brabant. Het richt zich in de werving met name op autochtone laaggeletterden, waarvan Tilburg er een fors aantal kent.

Wat is de meerwaarde van het taalonderwijs van het MST?

‘Het formele aanbod aan taalonderwijs in Tilburg is niet voor iedereen toegankelijk en/of betaalbaar. Daarmee bestrijk je maar een deel van de groepen die behoefte heeft aan taalonderwijs. Sinds de nieuwe Wet Inburgering in 2013 haalde minder dan 20 procent van de mensen het gewenste taalniveau.

Je hebt een toegankelijker aanbod nodig: dat geen extra voorwaarden stelt en geen kosten in rekening brengt bij deelnemers. Dat bovendien anders functioneert; waar de cursus niet binnen een bepaalde periode afgerond hoeft te zijn.

De Taalschool van het MST werkt anders: cursisten kunnen op eigen snelheid de taal leren en de kosten voor deelname zijn relatief laag. Ze kunnen binnen het MST ook op andere vlakken ondersteuning krijgen: zoals hulp bij het invullen van formulieren, het leren van digitale vaardigheden, rekenen of het ontmoeten van anderen. De context waarbinnen les wordt gegeven is breder.

Valt het taalonderwijs van het MST onder het Taalnetwerk of doet elke organisatie zijn eigen ding?

Marieke Geelen: Taalnetwerk Midden-Brabant is een stedelijk samenwerkingsverband en heeft 3 taalhuizen in Tilburg. Het doel is om meer laaggeletterden te bereiken en hen te bemiddelen naar een passend aanbod. De focus ligt hier echter op NT1 voor de autochtone laaggeletterden. We willen deze groep binnenhalen door een toegankelijker aanbod, meer bekendheid te verwerven en een dekkend aanbod te bieden voor alle taalzoekers. Omdat deze groep moeilijk te bereiken is, is dit een uitdaging.

Wat gaat er goed in Tilburg op het gebied van taalonderwijs?

De samenwerking tussen de kernpartners van het Taalnetwerk gaat goed. Er is een convenant gesloten en afgesproken een verbeterslag te maken.

We hebben de indruk dat de gemeente het belang ziet van het bestaan van de organisaties. Ik ben van mening dat als één van de kernpartners verdwijnt, er een gat in de stad ontstaat.

Tegen welke knelpunten loopt het Taalhuis aan in Tilburg?

Ik merk dat de cursisten aanlopen tegen een oerwoud aan regelgeving waar zij aan moeten voldoen: de inburgeringsplicht, het verkrijgen van de verblijfsstatus, het voorkomen van boetes als je niet aan regels of termijnen voldoet.

En wij van het MST vinden het jammer dat we continu met de financiering van onze projecten bezig moeten zijn. Ik wil deze tijd liever besteden aan het verbeteren van de kwaliteit van onze projecten.

Wat zijn de financieringsbronnen van de Taalschool van het MST?

We ontvangen subsidie van twee congregaties (Dochters van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart en Missionarissen van het Heilig Hart). Maar dit loopt af. Vanuit het programma ‘Meedoen en Sociale Stijging’ van de gemeente Tilburg krijgen we subsidie. Financiering gebeurt ook vanuit het Taalnetwerk Midden-Brabant. Verder wordt onze kas aangevuld door landelijke projecten als het Scanfonds. En de deelnemers betalen lesgeld: € 100 per half jaar.

Wat kan er in Tilburg worden verbeterd wat betreft de knelpunten?

‘Dat de overheid op onze expertise vertrouwt.

Ook zou de gemeente en de landelijke overheid zich beter moeten realiseren wat er nodig is voor immigranten om een goed taalniveau te bereiken en onder welke voorwaarden dat kan gebeuren. Als je mensen eerst meer ruimte geeft zodat ze een hoger taalniveau kunnen halen, dan vergroot je de kans dat ze een opleiding en arbeid aan kunnen. De overheid zou andere voorwaarden en meer gelegenheid moeten scheppen. Want de drie jaren die nieuwkomers nu krijgen om zich het Nederlands eigen te maken is misschien te kort.